Sycylia to wyspa pełna zabytków starożytności, średniowiecza, renesansu i baroku, a nawet śladów architektury islamskiej i normańskiej. Do najbardziej niezwykłych należą Katakumby Kapucynów w Palermo, w których znajdują się liczne mumie zakonników i osób świeckich. Niektóre z nich zachowało się do dziś w doskonałym stanie. Szczególnie znana jest mumia dziewczynki Rosalii Lombardo, zachowana tak dobrze, że zmarłe dziecko wygląda „jak za życia”.
Skorzystaj z Booking.com gdzie znajdziesz najlepsze hotele i apartamenty
Potrzebujesz samochodu podczas wakacji, zarezerwuj z Booking.com lub przez discovercars.com
Promy zarezerwujesz z DirectFerries.com
Najlepsze oferty na bilety lotnicze znajdziesz tutaj
Ciebie to nic nie kosztuje, a ja pozyskam środki na następne artykuły. Z góry Ci dziękuję!
Kapucyni w Palermo
Zakon Braci Mniejszych Kapucynów to odgałęzienie franciszkanów, które powstało w 1528 roku. Od innych franciszkanów kapucyni odróżniają się szczególnie surowym trybem życia i naciskiem na ubóstwo. W duchowości zakonów ważny jest także kult dusz czyścowych, który przyczynił się do powstania słynnych sycylijskich katakumb. Kapucyni na Sycylii osiedli już w XVI wieku – w 1534 roku powstał ich pierwszy klasztor w Palermo, stolicy i największym mieście wyspy. Sam budynek klasztoru kapucynów, w którym znajdują się katakumby, nie wyróżnia się wśród oszałamiających zabytków Palermo. To skromna i prosta budowla, której przeszłość jest jednak zamierzchła – jej najstarsze fragmenty pochodzą jeszcze z czasów normańskich. Same katakumby znajdują się w pochodzącej z 1545 roku kaplicy, którą stopniowo rozbudowywano. Katakumby w Palermo różnią się więc od rzymskich czy paryskich – nie są systemem podziemnych korytarzy wykutych w skale.
Jak powstały Katakumby Kapucynów w Palermo
Warunki panujące w katakumbach doskonale zabezpieczają mumie przed wilgocią, światłem i wysoką temperaturą. Sycylijskie katakumby kapucynów powstały więc w sposób naturalny. Do 1670 roku w katakumbach kapucynów w Palermo chowano wyłącznie zakonników. Z upływem czasu zauważono, że w specyficznych warunkach katakumb zwłoki nie ulegają rozkładowi, ale podlegają naturalnemu procesowi mumifikacji. Zakonnicy postanowili więc jeszcze bardziej wzmocnić ten proces poprzez dodatkowe balsamowanie zwłok. W podobny sposób powstały mumie egipskie: początkowo zwłoki zachowywały się w sposób naturalny w piaskach Sahary, dopiero później zaczęto je balsamować i owijać w bandaże. Mumie w katakumbach kapucynów nie są jednak bandażowane, twarze zmarłych są widoczne. W Palermo pierwszą osobą, którą celowo zmumifikowano był zmarły w 1599 roku zakonnik Sylwester z Gubbio. Mumia ta zachowała się do naszych czasów.
Mumifikacja
Początkowo stosowano jedynie proste metody mumifikacji – osuszanie zwłok oraz mieszankę octu i ziół. Zmumifikowane ciała zakonników chowano przy tym w ich własnych habitach. Sława katakumb stopniowo rosła – zaczęto chować w nich również księży parafialnych i zakonników z innych zakonów. W 1787 roku złamano dawną zakonną tradycję, pozwalając na pochówki także osób świeckich w zakonnych katakumbach. Świeccy pragnęli być tam pochowani nie tylko z powodu mody niezwykłości faktu zachowania ciała po śmierci, ale także z powodu pobożności – wiązało się to z popularnym w południowych Włoszech kultem dusz przebywających w Czyśccu.
Zakonnicy pobierali jednak opłaty od świeckich. Stopniowo metody konserwacji zwłok stawały się coraz bardziej złożone i skuteczne. Balsamizacja była przy tym długotrwała i kosztowna – zwłoki suszono i nacierano balsamami przez osiem miesięcy. Zazwyczaj usuwano też szybko ulegające rozkładowi wnętrzności zmarłych. W związku z dużym kosztem balsamizacji, w katakumbach w Palermo pochowane są głównie osoby zamożne, w tym lokalna arystokracja. Bogactwo zmarłych odzwierciedla się w ich ubiorach i ozdobnych przedmiotach.
Najstarsze mumie, pochodzące z XVII wieku, są stosunkowo słabo zachowane. Wiąże się to tak z faktem naturalnie postępującego rozkładu, przed którym balsamizacja nie zabezpiecza w pełni, jak i z częściowym zniszczeniem katakumb w czasie II wojny światowej w wyniku nalotów. Pochówki w katakumbach w Palermo odbywały się aż do początku XX wieku. W najlepszym stanie są mumie najnowsze, które często zachowały wygląd „jak za życia”. Najbardziej znana jest mumia 2-letniej dziewczynki Rosalii Lombardo, która zmarła w 1920 roku i jest jedną z ostatnich osób pochowanych w katakumbach. Do balsamizacji ciała Rosalii wykorzystano już nowoczesne środki chemiczne, odbywała się ona przy udziale uczonych zajmujących się konserwacją katakumb. Metoda, którą przy balsamizacji zastosował chemik Alfredo Salafia była innowacyjna, dokładny skład zastosowanych substancji chemicznych jest jednak dziś nieznany. Nie wiemy więc do końca, z jakich powodów ciało Rosalii zachowało się tak dobrze.
Zwiedzanie
Słynne katakumby Kapucynów na Sycylii zwiedzać można codziennie. Są one otwarte dla turystów między godziną 9 a 13 oraz między 15 a 18. Wyjątkiem jest okres od marca do października – katakumby nie są wtedy otwarte w niedzielne popołudnia. Bilet do katakumb kosztuje 3 euro. Dodatkowo nabyć można także przewodniki po katakumbach, także w języku polskim. Warto unikać wizyt w godzinach bezpośrednio po otwarciu katakumb, ze względu na gromadzące się tłumy – lepiej niż o 9 rano warto więc przyjść np. o 11. W katakumbach znajduje się 8000 mumii, w większości przypadków są to pochówki anonimowe, niepodpisane. W obrębie katakumb łatwo jednak odnaleźć najbardziej znane i najlepiej zachowane pochówki, w tym mumię Rosalii Lombardo.
Katakumby są miejscem pochówku, obowiązują w nich więc ścisłe i rygorystyczne reguły zachowania. Obowiązuje w nich np. zakaz fotografowania i nagrywania filmów. Interesujące są przy tym nie tylko same mumie, ale także towarzysząca im symbolika – dekoracyjne przedmioty w kształcie klepsydr, koron, motyli czy urobosów (węży połykających własny ogon). Przedmioty te symbolizują przemijanie lub wskazują na to, czym zmarły zajmował się za życia. Warto zwrócić uwagę także na oryginalne ubiory zmarłych.